ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΟΜΙΛΙΑΣ
ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΕΚΑ
ΝΙΚΟΥ ΤΑΓΑΡΑ
ΣΤΗΝ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ
Κυρίες και κύριοι
Σήμερα είναι περισσότερο από ποτέ επιβεβλημένη η ανάγκη για μεταρρυθμίσεις
που θα επιλύσουν μακροχρόνια προβλήματα και θα ενθαρρύνουν την ανάπτυξη, τη
μόνη λύση για την επανεκκίνηση της πραγματικής οικονομίας. Ο χωρικός σχεδιασμός
αποτελεί μια βασική παράμετρο προς την επίτευξη αυτού του στόχου, καθώς μπορεί
να είναι το εργαλείο για τη σωστή ρύθμιση του χώρου με κανόνες αειφορίας, ώστε
να αξιοποιηθούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που η χώρα μας παρουσιάζει, με τον
καλύτερο δυνατό τρόπο.
Συνηθίζω να λέω ότι ο πολεοδομικός και χωροταξικός
σχεδιασμός είναι ένα σχέδιο από το οποίο εξαρτώνται όλα τα έργα που
κατασκευάζονται, δημόσια και ιδιωτικά, μεγάλα και μικρά, σε ολόκληρη τη χώρα –
και αυτά που προγραμματίζονται για το μέλλον.
Το νομοσχέδιο που συζητούμε περιλαμβάνει
δύο πολύ σημαντικά κεφάλαια: αφενός τον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό
και αφετέρου τις χρήσεις γης.
Όσον αφορά τη διαδικασία του
κατεπείγοντος που ακολουθείται στη Βουλή για τη ψήφιση του νομοσχεδίου – για να
απαντήσω σε όσα ακούστηκαν - σημειώνω ότι η υπερψήφιση του νομοσχεδίου αποτελεί
μέρος των υποχρεώσεων της χώρας και αυτό εξηγεί την ταχύτητα. Όμως επί της
ουσίας τονίζω ότι οι αλλαγές αυτές έπρεπε να γίνουν «όχι σήμερα, αλλά χθες».
Δεν χρειαζόμασταν καμία τρόικα να μας πει τα αυτονόητα, αυτά που χρειάζεται
πραγματικά η χώρα μας.
Κυρίες και κύριοι,
σήμερα, το υφιστάμενο σύστημα χωρικού σχεδιασμού, χαρακτηρίζεται από
εξαιρετικά χρονοβόρες διαδικασίες. Έρευνα του ΤΕΕ έχει δείξει ότι απαιτούνται
185-229 μήνες από τη στιγμή που αποφασίζεται η εκπόνηση ενός Γενικού
Πολεοδομικού Σχεδίου μέχρι την περάτωση
της εκπόνησης της Πολεοδομικής μελέτης. Έχουμε μάλιστα περιπτώσεις όπου
το ΓΠΣ «άργησε» είκοσι, ακόμη και τριάντα χρόνια…
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι σύμφωνα με στοιχεία της ΚΕΔΚΕ, μέχρι το τέλος του 2009 είχαν προκηρυχτεί
μελέτες μόλις για τους 376 από τους 910 ΟΤΑ της χώρας πλην της περιφέρειας
Αττικής, αριθμός που αποτελεί το 31,3% του συνόλου των ΟΤΑ. Συνολικά ανατέθηκαν
295 μελέτες εκ των οποίων έχουν εγκριθεί μόλις 40 αριθμός που αποτελεί το 4,4%
επί του συνόλου των 910 ΟΤΑ.
Το σύστημα χωροταξικού και
πολεοδομικού σχεδιασμού στη χώρα μας έχει σχεδιαστεί με βάση τις ανάγκες
της δεκαετίας του 90 (και δη 1997-1999 που ψηφίστηκαν οι ν. 2508 και ν. 2742
αντίστοιχα). Ήταν απαραίτητο μετά από 15 χρόνια περίπου να το προσαρμόσουμε
στις σημερινές ανάγκες της χώρας μας που απαιτούν ευελιξία, ταχύτητα, απλότητα
και συνάμα σαφήνεια. Η επιδίωξη του νέου νόμου είναι το τρίπτυχο «Λίγα Σχέδια –
Σαφείς Κατευθύνσεις – Γρήγορες Διαδικασίες».
Η προσπάθεια που γίνεται από την ηγεσία του ΥΠΕΚΑ κατά την τρέχουσα
οικονομική συγκυρία που αντιμετωπίζει η χώρα μας, στοχεύει στην απλούστευση, τον εξορθολογισμό και την
ενοποίηση του κορμού της χωροταξικής και πολεοδομικής νομοθεσίας, η οποία θα
επιτευχθεί μέσω του περιορισμού της πολυνομίας και της πολυπλοκότητας των
χωροταξικών και πολεοδομικών ρυθμίσεων.
Επίσης αξιοποιούμε τις νέες
τεχνολογίες, ώστε αφενός να μειώνονται οι χρόνοι και αφετέρου να
διεκπεραιώνονται, ει δυνατόν ηλεκτρονικά, οι ισχύουσες διαδικασίες.
Ταυτόχρονα, προσαρμόζουμε το σύστημα
χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού στο νέο σύστημα διοικητικής διαίρεσης
της Χώρας και αποκεντρώνουμε τις
αρμοδιότητες κατάρτισης και έγκρισης χωροταξικών και πολεοδομικών σχεδίων
περιφερειακού και τοπικού χαρακτήρα, εντός του πλαισίου της συνταγματικής
νομιμότητας και των λειτουργικών δυνατοτήτων των ΟΤΑ και των Αποκεντρωμένων
Διοικήσεων.
Το πρώτο λοιπόν που επιτυγχάνουμε με το νομοσχέδιο
που παρουσιάζουμε είναι η μείωση των επιπέδων σχεδιασμού, δηλαδή των σχεδίων
του χώρου, από επτά (7) σε τέσσερα (4).
Εύλογα θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς «και τι μας
πειράζει να έχουμε πολλά σχέδια»; «Θα σας δώσω ένα παράδειγμα για να
καταλάβετε. Σήμερα για την ίδια περιοχή μπορεί να έχουμε κατευθύνσεις και
ρυθμίσεις από έξι (6) διαφορετικά σχέδια (Πολεοδομική Μελέτη, Γενικό
Πολεοδομικό Σχέδιο - ΓΠΣ, Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου - ΖΟΕ, Ρυθμιστικά Σχέδια,
Περιφερειακά Πλαίσια, Ειδικά Πλαίσια), τα οποία εγκρίθηκαν σε διαφορετική
χρονική στιγμή το καθένα και οι ρυθμίσεις τους πολλές φορές είτε έρχονται σε
ευθεία σύγκρουση είτε είναι ασαφείς με αποτέλεσμα να δημιουργείται σύγχυση ως
προς το τι ισχύει τελικά τόσο για τη Διοίκηση όσο και για τους πολίτες και κατ’
επέκταση για τους επενδυτές». Μειώνουμε τη γραφειοκρατία, μειώνουμε το κόστος
για το δημόσιο, απλοποιούμε τις διαδικασίες, διευκολύνουμε τελικά τη ζωή του
πολίτη.
Το δεύτερο θέμα που επιλύουμε με το σχέδιο νόμου
είναι η σαφής κατεύθυνση του κάθε σχεδίου. Δηλαδή σε τι στοχεύει το καθένα
από τα τέσσερα επίπεδα που απομένουν, τι συνέπειες έχει στο χώρο. Για πρώτη
φορά χωρίζονται τα σχέδια σε αυτά που δίνουν τις στρατηγικές κατευθύνσεις για
το πώς θέλουμε μελλοντικά να οργανώσουμε το χώρο (χωροταξικό επίπεδο) και σε
αυτά που περιέχουν τους κανόνες (ακριβείς ρυθμίσεις) για το πώς θα δομηθεί ο
χώρος (πολεοδομικό επίπεδο) και καθορίζεται ρητά η σχέση μεταξύ τους. Για να
μην μπλέκουμε σε αέναες συζητήσεις και για να μη γίνονται οι πολίτες έρμαιο της
διάθεσης της διοίκησης.
Επιπλέον ένα πολύ σημαντικό ζήτημα που ρυθμίζει το
σχέδιο νόμου είναι αυτό της μείωσης του χρόνου που απαιτείται για να εγκριθούν
τα σχέδια του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού. Ας μη γελιόμαστε,
ακόμη και εάν έχουμε λύσει όλα τα υπόλοιπα προβλήματα εάν δεν καταφέρουμε να
σχεδιάζουμε γρήγορα δε θα μπορέσουμε ποτέ να έχουμε ένα ξεκάθαρο περιβάλλον στο
χώρο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι σήμερα για μια μικρή μετατόπιση
στη ρυμοτομική γραμμή ενός σχεδίου, για μια άρση απαλλοτρίωσης λόγω δικαστικής
απόφασης, για μια απλή αλλαγή χρήσης σε ένα ρυμοτομικό σχέδιο από νηπιαγωγείο
σε δημοτικό σχολείο έπρεπε να περάσουν περίπου τρία χρόνια για να εγκριθούν -
από το επίπεδο του Δήμου μέχρι την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος. Με το νέο
σχέδιο νόμου που όλα αυτά θα εγκρίνονται στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση και με
άλλες διαδικασίες θα γίνονται σε διάστημα λίγων μηνών. Επιπλέον, επιταχύνεται η
διαδικασία ένταξης στο σχέδιο πόλης, που σήμερα απαιτούσε από 5 στην καλύτερη
περίπτωση έως 20 χρόνια. Φιλοδοξούμε να το μειώσουμε στα 2 χρόνια το
περισσότερο.
Σημαντικό βήμα αποτελεί επίσης η ολοκλήρωση
μέχρι το 2020, με τη συνεργασία όλων των συναρμόδιων Υπουργείων, ενός ψηφιακού
χάρτη της Ελλάδας όπου θα απεικονίζονται όλες οι θεσμικές γραμμές (δάση,
αιγιαλός, περιοχές Natura, αρχαιολογικοί χώροι,
αναδασμοί κλπ), που επηρεάζουν σημαντικά το σχεδιασμό και την ανάπτυξη του
χώρου. Για εμένα αυτό είναι ίσως το πιο σημαντικό.
Ταυτόχρονα το ΥΠΕΚΑ αναλαμβάνει τη δημιουργία βάσης
δεδομένων για όλα τα επίπεδα σχεδιασμού, όπου όλη η διαθέσιμη πληροφορία θα
αναρτάται, θα παρακολουθείται, θα ελέγχεται και θα είναι προσβάσιμη. Όλα τα
πολεοδομικά σχέδια θα ακολουθούν ψηφιακή διαδικασία ανάρτησης και
παρακολούθησης. Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρξει επιτέλους, για πρώτη φορά,
ολοκληρωμένη εικόνα για το που υπάρχει ολοκληρωμένος σχεδιασμός, που βρίσκεται
σε εξέλιξη, που πρέπει να ξεκινήσει. Και σε ποιο ακριβώς στάδιο βρίσκεται κάθε
διαδικασία. Και επομένως κάθε ένας, σε κάθε επίπεδο, θα ελέγχεται, προσωπικά,
για την πρόοδο όσων έχει αναλάβει. Πραγματικός έλεγχος, με μετρήσιμα
αποτελέσματα, σε πραγματικό χρόνο.
Αυτές οι δύο ηλεκτρονικές διαδικασίες, δηλαδή η
ηλεκτρονική αποτύπωση των θεσμικών γραμμών και η παρακολούθηση της εξέλιξης του
σχεδιασμού προσφέρει στη χώρα, για πρώτη φορά, ολοκληρωμένη εικόνα της ρύθμισης
του χώρου. Οριζόντια, ανάμεσα σε Υπουργεία και φορείς, και κάθετα, ανάμεσα στα
επίπεδα διοίκησης και στους πολίτες.
Όλο αυτό που σας περιγράφω προφέρει στους δήμους,
στις υπηρεσίες, στους πολίτες ένα σαφές, αντικειμενικό και ασφαλές εργαλείο
σχεδιασμού. Για το μέλλον τους, για τις αποφάσεις τους, για τη ζωή τους.
Στοχεύουμε, μαζί με τους δασικούς χάρτες και το
Εθνικό Κτηματολόγιο αυτή η προσπάθεια να ολοκληρωθεί μέχρι το 2020. ώστε να
έχουμε ξεκάθαρη εικόνα, επιτέλους, της μορφής και της ιδιοκτησίας της γης, από
οποιοδήποτε σημείο της χώρας για οποιοδήποτε σημείο της επικράτειας. Και αυτό
να είναι εύκολα προσβάσιμο από όλους τους πολίτες.
Δεν θα μπορούσαμε να μιλάμε
για μεταρρύθμιση εάν παράλληλα με το σχεδιασμό δεν εκσυγχρονίζαμε και το
σύστημα των χρήσεων γης. Αυτό είναι το δεύτερο κεφάλαιο του νομοσχεδίου που
συζητούμε. Δεν πρέπει να υπάρχει πολίτης ή επαγγελματίας αυτής της χώρας που
δεν έχει αντιληφθεί πόσο παρωχημένο είναι πλέον το σύστημα των χρήσεων γης που
θεσμοθετήθηκε το 1987. Είναι κρίσιμο και απαραίτητο
να εκσυγχρονιστεί και να εξειδικευτεί στις σημερινές ανάγκες, να προστεθούν
νέες χρήσεις και λειτουργίες που εμφανίστηκαν την τελευταία 25ετία αλλά και να
διορθωθούν στρεβλώσεις που υπήρχαν.
Αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι αυτά
ήταν ζητήματα που έπρεπε να είχαν λυθεί πολλά χρόνια πριν. Αυτό κάνουμε.
Όμως θέλω να δώσω ιδιαίτερη έμφαση στο ότι με το
συγκεκριμένο νομοσχέδιο προχωράμε ένα βήμα παρακάτω, πάμε ένα ακόμη βήμα πιο
μπροστά. Προκειμένου να μην εμφανιστούν ξανά τα παραπάνω προβλήματα, να μη
χρειαστούν στο μέλλον ερμηνείες και παρερμηνείες, από οποιονδήποτε (υπάλληλο ή
αξιωματούχο) αντιστοιχίζουμε τους περίπου 6.000 Κωδικούς Αριθμούς
Δραστηριοτήτων (ΚΑΔ) του Υπουργείου Οικονομικών με τις χρήσεις γης του νέου
συστήματος. Δημιουργούμε μία δυναμική βάση δεδομένων, η οποία ξεκαθαρίζει
μία και καλή το τοπίο. Όλοι, πολίτες και επιχειρήσεις, θα γνωρίζουν «με μια
ματιά», ή «με λίγα κλικ», τί επιτρέπεται και που.
Κυρίες και κύριοι,
είναι πολύ σημαντικό κατά την οικονομική δημοσιονομική συγκυρία που η χώρα
μας αντιμετωπίζει, να κατορθώσουμε με τα
κατάλληλα εργαλεία σχεδιασμού, να επιλύσουμε τα προβλήματα που τόσο χρόνια
έχουν οδηγήσει σε καθυστερήσεις ή και ματαιώσεις όποιων προσπαθειών για την ανάπτυξη.
Με τον τρόπο αυτό επιχειρούμε να επιτύχουμε την επανεκκίνηση της
πραγματικής οικονομίας με σεβασμό στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία ώστε να βελτιώσουμε τις συνθήκες
διαβίωσης όλων μας.
Σας καλώ να υπερψηφίσετε το νομοσχέδιο!
Σας ευχαριστώ πολύ.
